Thursday, 3 April 2014

(25) चित्रकार गुरव यांचे 'सुंबरान'

'त्रकलेतील रावसाहेब' आणि 'कलामंदिराचे गुरव' असे विशेषण ज्यांना लागू होते, अशा अभिनव कला महाविद्यालयाचे सेवानिवृत्त प्राध्यापक रावसाहेब गुरव. त्यांचे कलाक्षेत्रातील योगदान फार मोठे आहे. महाराष्ट्रातील ग्रामीण जीवनात खरी पारंपारिकता आणि संस्कृती रुजलेली आहे. त्याच एक दृष्य… म्हणजे चित्रकार गुरव यांचे 'सुंबरान'…!!

विशेषतः लहानपणापासून आपण रेडिओवर, लोकगीतांमध्ये ‘धनगरी ओव्या’ ऐकल्या आलोय. ज्यांना आपल्या सांस्कृतिकतेबद्दल आत्मीयता आहे अशा सर्वांनाच या ‘धनगरी ओव्या’ स्मरत असतील. आज पॉप्युलर असलेल्या सुफी संगीत आणि ‘धनगरी ओव्यां’मधील स्वरांची आर्तता, तन्मयता ही सारखीच भासते. नेमकी हीच तन्मयता आणि आर्तता, चित्रकार रावसाहेब गुरव यांनी त्यांच्या रंगछटांद्वारे शोधण्याचा प्रयत्न केला आहे. 'धनगर' - 'धनाचा आगर' - 'धनागरे' - 'धनगर'…!! असा आशय असणारा हा व्यक्ती..!! मी या व्यक्तीसमूहाला 'जात' या शब्दामध्ये सिमीत करू इच्छित नाही. 'धनगरा'चा देव म्हणजे, 'बिरोबा' किंवा 'वीरराजा', वीर महाराज असंही संबोधल जातं. या 'बिरोबा'च्या नावाने 'चांगभलं' म्हणत चित्रकार गुरवांनी रंगांची उधळण करीत, त्यांच्या कॅनव्हासला बोलायला लावलंय.

पारंपारिक धनगर म्हणजे हातात डोक्याहून उंच काठी, पाठीवर रुळणारी घोंगडी जी खांद्यावर स्थिरावलीय, भालप्रदेशावरील भंडारा, त्यावर कुंकू अशा वर्णनाच्या व्यक्तीमत्त्वांचा उपयोग, चित्रकार रावसाहेब गुरव यांनी त्यांच्या कलाकृती चितारतांना केलेला आहे. ‘सुंबरान’ म्हणजे ‘आठवण’…!! लहानपणापासून, कोल्हापूर जवळील शिरोळच्या ग्रामीण वातावरणात वावरलेल्या चित्रकार रावसाहेब यांनी, पुण्याच्या सुप्रसिद्ध अभिनव कला महाविद्यालयात, सहाय्यक अधिव्याख्याता, अधिव्याख्याता आणि प्राचार्य म्हणून जबाबदार्‍या पार पाडलेल्या आहेत.

सध्या त्यांनी ‘रावसाहेब गुरव फाऊंडेशन’ सुरू केलेले असून त्या फाऊंडेशनमार्फत देश-विदेशातील चित्रकारांना एकत्रित करण्याचा उपक्रम सुरू ठेवलेला आहे. स्वतःची स्वतंत्र शैली निर्माण करणार्‍या प्रा. गुरव यांची अनेक ठिकाणी अनेक प्रदर्शने, समूह प्रदर्शने झालेली आहेत.

चित्रकाराची ओळख, ही त्याच्या शैली आणि तंत्रांमुळे निर्माण होते. चित्रकार रावसाहेब गुरव यांची ओळख ही त्यांच्या ‘धनगरा’मुळे दृढ झालेली दिसते. मूर्त शैली प्रकारातील त्यांच्या कलाकृती स्मृतीप्रवण ठरतात. जुन्या पारंपारिक धनगरापासून मोबाईलवर संवाद साधणार्‍या मॉडर्न धनगरापर्यंत सर्वच स्तरातील, ‘सुधारणा होत गेलेल्या या व्यक्तीमत्त्वा’ला प्रा. रावसाहेब गुरव यांनी जगभर पोहोचविले आहे. रंगांची बैठक, कॅनव्हासचे व्यासपीठ आणि विचारांचे चिंतन याद्वारे चित्रकाराने कलाकृती साकारलेली आहे. रंगलेपनातील सफाई, कुंचल्याद्वारे मिळविलेला पोत आणि आकारांतील ठाम वैविध्यता या वैशिष्ट्यांमुळे ‘सुंबरान’ हे प्रदर्शन एक प्रकारची ‘आठवण’ राहणार आहे.

लाल, पिवळा, नारिंगी, निळा या रंगांचा अधिकाधिक उपयोग असलेल्या त्यांच्या कलाकृती या दुरूनही लक्षवेधक ठरतात. रंग सिद्धांताचा यथोचित वापर करून, रंगांना त्यांच्या आशयासह चित्रविषयाबरोबर जोडून एक प्रकारचा दृश्यानुभव साधण्यात त्यांच्या कलाकृती यशस्वी झालेल्या दिसतात. दि. २६ फेब्रुवारी ते ४ मार्च (२०१४) या कालावधीत त्यांच्या कलाकृतींचे प्रदर्शन जहांगिर कलादालन, मुंबई येथे सुरू आहे.

-प्रा. गजानन शेपाळ
http://mumbaitarunbharat.in/?p=4118

No comments:

Post a Comment